الکساندر سرگیویچ پوشکین، شاعر و نویسنده نامدار روسی است که در سال 1799 در مسکو به دنیا آمد. او را بنیانگذار ادبیات روسی و یکی از بزرگترین شاعران این کشور می دانند.
الکساندر پوشکین در خانواده ای متمول به دنیا آمد. مادر او از خانواده ای اصیل و پدرش نوه یکی از برده های اتیوپیایی و پسر خوانده پیتر کبیر بود که بعدها به مقام بالایی دست پیدا کرده بود. او پس از اتمام مدرسه در حمایت از اصلاحات اجتماعی به سخنرانی پرداخت و به دلیل تند بودن این سخنرانی ها مجبور به ترک مسکو و رفتن به مولداوی شد. او در مولداوی به عضویت انجمنی برای آزادسازی و استقلال یونان از امپراطوری عثمانی درآمد و در آن به فعالیت پرداخت. سپس در سال 1823 به اودسا رفت و در آنجا نیز با حکومت درگیر شده و تبعید شد. اما توانست اجازه ملاقات با تزار نیکلاس اول را دریافت کند.
الکساندر پوشکین در سال 1831 با دختری 16 ساله به نام ناتالیا ازدواج کرد. او همواره به دربار رفت و آمد داشت. اما با پیشنهاد یک لقب درباری بسیار پایین از سوی تزار بسیار سرخورده و عصبانی شد. زیرا همسر او که زنی بسیار زیبا بود مورد توجه و ستایش درباریان و شخص سزار بود.
او در سال 1836 نشریه معاصر را تاسیس کرد. این نشریه بهترین نشریه قرن نوزدهم در روسیه به حساب می آمد. اما در سال 1837 بدهی های او بسیار افزایش یافته و او را تحت فشار مالی قرار داد.
در سال 1837 شایعه شد که همسر او با یک سرباز فرانسوی رابطه ای نامشروع دارد. از این رو او معشوق همسر خود را به دوئل دعوت کرد. در این دوئل پوشکین آسیب شدیدی از ناحیه شکم دید و چند روز بعد از دنیا رفت. دستور داده د که برای خاکسپاری او هیچ تجمعی نشود. از این رو پوشکین مخفیانه به خاک سپرده شد. تندیس پوشکین در مقابل خانه او ساخته شده است و سالانه افراد زیادی از آن دیدن می کنند.
الکساندر پوشکین از 15 سالگی شروع به نوشتن کرد و اولین شعر خود را در سال 1814 در پیک اروپا به چاپ رساند. سپس 6 سال بعد از آن منظومه ای به نام روسلانو رودمیلا را به اتمام رساند و به عنوان یک شاعر در روسیه به شهرت رسید. او در همین سال ها آثار معتبری همچون دوبروفسکی، ترانه های اسلاو غربی و سوارکار مفرغی را منتشر کرد. سوارکار مفرغی از بهترین کارهای پوشکین و بی نظیرترین آثار ابیات روسیه به حساب می آید.
الکساندر پوشکین علاوه بر سرودن شعر، نمایشنامه نویس و منتقد ادبی نیز بود. او اغلب اشعار خود را در سبک رمانتیسم ارائه می کرد و در برخی آثار خود به طور چشمگیری از سعدی الهام گرفته بود. او در بسیاری از آثار خود از شرق سخن می گفت و مشخص بود که اطلاعات بالایی در مورد جنبه های زندگی شرق دارد.
7 سال است که جایزه سالانه با نام پوشکین برای درک بهتر مردم از روسیه و مردم آن به کتاب های برگزیده روسی اهدا می شود.