چاپ کتاب

انتشار  گزیده‌ای دو زبانه (فارسی-انگلیسی) از شعرِ زنانِ ایران در آمریکا با عنوان Song of the Ground Jay توسط ناشری معتبرMage publishers)) از این جهت رویدادی مهم به شمار می‌آید که برای اولین بار گرد‌آورنده و مترجم به جای پرداختن به چهره‌های شناخته شده مثل فروغ فرخزاد ، سیمین بهبهانی ، ژآله اصفهانی و غیره  که کمابیش برای مخاطب انگلیسی زبان شناخته‌شده‌اند و ترجمه‌های متعددی از آثار آن‌ها به همت نام‌آورانِ ایرانی و آمریکایی(مثل دکتر فرزانه‌ی میلانی،احمد کریمی حکاک و دکتر دیک دیویس) منتشر شده ، کوشیده است سراغ آن دسته از  شاعرانِ زن ایران برود که در شهرهای مختلف ایران و نیز آن سوی مرزها سکونت دارند اما نام و آثارشان هنوز برای مخاطبان انگلیسی زبان نا آشناست.

چنین کاری نیازمند همت و دقت بالایی‌ست. وقت بسیار زیادی می‌طلبد و از آن بیش‌تر ، شیفتگی و دلسپردگی خاصی می‌خواهد به  سرشت و سرنوشتِ فعالیت های ادبیاتیِ زنان ایران زمین  در این برهه‌ی حساس از تاریخ .

مترجم، خانم مژده بهار (از اقوام دور ملک‌الشعرای بهار) زاده‌ی ایران و مقیم آمریکا، از زنان ِ به شهرت رسیده در آن سوی مرزها به اعتبار تحصیلاتِ تخصصی ادبی وعلمیِ خود است  . وی با تلاش های ستودنی  به مقام‌های مهمی چون معاونت مؤسسه ی ملی فناوری و استانداردهای ایالات متحده‌ی آمریکا رسیده و  به عنوان یکی از صد زنِ تأثیر گذارجهان شناخته شده است. خانم بهار نخستین زنی است که به معاونت "نوآوری و ارتباطات صنعتی " و معاونت در ثبت اختراعات این مؤسسه انتخاب شده. در سیزده سال گذشته او پست‌های مدیریتی دولتی گوناگونی داشته است که همه در زمینه‌ی ثبت اختراعات و انتقال تکنولوژی بوده‌اند. در وزارت کشاورزی، مؤسسه‌ی ملی سلامت  و کنسرسیوم آزمایشگاه‌های دولتى براى انتقال فناورى  کار کرده است. در کنار این فعالیت‌های علمی خانم بهار ادبیات فرانسه نیز دردانشگاه خوانده و عشقش را به  فعالیت‌های ادبیاتی نخستین بار با انتشار کتابی از ترجمه‌ی اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی با عنوان     Milkvetch & Violet(گون و بنفشه( به نمایش گذاشته است. 

یک دلیلِ دیگرِ من  برای مهم دانستنِ این مجموعه‌ی دوزبانه ، متفاوت بودنِ ترجمه‌های ارائه شده از اشعار است.  اکثرِخوانندگان حرفه‌ای شعر در همه جای دنبا متفق‌القول‌اند که ترجمه‌ی شعر عملأ ممکن نیست. به اعتقادِ آن‌ها مترجم هراندازه  بکوشد ، آن‌چه از ترجمه‌ی شعر باقی می‌ماند تنها کلمات و الفاظ است و روحِ شعر ، قالبِ آن را در زبان اصلی رها نمی‌کند. مترجمِ این مجموعه اما در اکثرِ اشعار نه تنها متنی بی‌روح از سروده‌های زنان ارائه نداده بلکه به جرات می‌توان گفت  جانی تازه در کالبدِ آن‌ها دمیده است . به عنوان کسی که نزدیک چهل سال است کارش ترجمه‌ی شعر  است گواهی می‌دهم آن‌چه خواننده‌ی این مجموعه می خواند در واقع  بازآفرینی اشعار است به زبانِ انگلیسی .

بیش‌ترِ غزل‌هایی که دراین کتاب انتخاب شده‌اند آیینه‌ی روشن وشفافی از حال و روز زنِ شرقی‌اند . و این زنان چه خانه‌دار و چه صاحبِ مشاغل متعدد؛ متعلق به نسلِ پیش یا امروز،  مسائل و مشکلاتی  مشترک دارند که با زبانی جسور و بی‌‌نعارف با خود و جامعه بیان شده‌اند:

طنابِ دار دستِ توست، حلقه دورِ گردنم

جهنم آتشِ تنت، که سوخت در تبش تنم

لبِ تو طعمِ زهر و تازیانۀ نوازشت

به ساقه‌های تُردِ من که شاخه‌شاخه بشکنم

قلمرو حقیرِ تو اتاقِ خوابِ مشترک

کنیزِ مُهر بر لبِ خلیفه‌ای که تو منم!

نه در گذشته‌های بد، که از همیشه تا ابد

پناهم از تویی که دوست، به شانه‌های دشمنم

منی که نان‌خورِ پدر، به نرخِ شیرِ مادرم

زمینِ بارور شدم، که باغِ نطفه دامنم

به سخت‌جانیِ سگم، بزن به سنگ‌ها مرا

بزن که بندِ مادری بریده پای رفتنم .

                                                         (ص 286-آز فاتیما رنجبری) 

تنوع آثار ترجمه شده شامل شعر سپید و آزاد نیز می شود و به چهره هایی چون فریده حسن زاده ، راضیه بهرامی خشنود ،ماندانا مشایخی ، بیتا ملکوتی ، سهیلا میرزایی و تعدادی دیگراختصاص یافته است.

 مژده ی بهار در توضیح این که چرا عنوان کتاب را "آوای زاغ بور " گذاشته در مقدمه‌ی کتاب می‌نویسد:

"زاغ بور یا زاغ کویری پرنده‌ای‌ست زیبا و نایاب که تنها در ایران یافت می‌شود. این پرنده‌ی کوچک اندام، ساکن همیشگی سرزمین‌های خشک و بیابانی است.زاغ‌های بور استاد استتار کردن هستند و با توجه به رنگ کرم، قهوه‌ای و نخودی خود به خوبی می‌توانند هنگام خطر، خود را همرنگ محیط‌شان کنند. اما مهم‌ترین ویژگی‌ که زاغ بور را نسبت به پرندگان دیگر به ویژه کلاغ‌ها متمایز می‌کند، زیبایی و صدای دلنشینشان است.  از نظر من زاغ کویری نمادی از قدرت و خلاقیت زنِ ایرانی ست."

نویسنده: خانم فریده حسن زاده