سر آرتور ایگناتیوس کانن دویل را به عنوان یکی از معروف ترین نویسندگان ادبیات پلیسی میشناسند. قهرمان آثار او شرلوک هلمز است که یکی از ماندگارترین مخلوقات ادبی جهانی به شمار می رود.
سِر آرتور ایگناتیوس کانن دویل (Sir Arthur Ignatius Conan Doyle)، زاده ی ۲۲ مه ۱۸۵۹ و درگذشته ی ۷ ژوئیه ۱۹۳۰، نویسنده، پدیدآور و پزشک اسکاتلندی بود. او در ابتدا به حرفه پزشکی میپرداخت اما آوازه خود را مدیون خلق شخصیت شرلوک هولمز، کارآگاه خصوصی است. او چهار رمان و بیش از پنجاه داستان کوتاه از شرلوک هولمز نوشتهاست. بهطور کلی داستانهای شرلوک هولمز نقطه عطفی در ادبیات جنایی محسوب میشود.
وی در زمان خود نویسندهای پرکار بوده و علاوه بر داستانهای شرلوک هولمز؛ اشعار، نمایشنامهها و رمانهای بسیار دیگری نوشتهاست.
آرتور کانن دویل در 22 مه 1859 در ادینبورگ چشم به جهان گشود. پدر وی چارلز دویل فرزند جان دویل و برادر ریچارد دویل در انگلستان زاده شده بود . پدر وی همانند پدر و برادرش به کار نقاشی مشغول بود. البته عدم موفقیت وی در این رشته سبب شد تا وی به شدت به مشروبات الکلی اعتیاد پیدا کند و در نهایت به خاطر حمله های ناشی از بیماری صرع به آسایشگاه منتقل شود.
پدر و مادر دویل هر دو از نژاد کاتولیک ایرلندی بودند و در سال ۱۸۵۵ ازدواج کردند. در سال ۱۸۶۴، خانواده دویل به دلیل اعتیاد به الکل پراکنده شدند و کودکان بهطور موقت در ادینبورگ ساکن شدند. در سال ۱۸۶۷ خانواده توانست دوباره جمع شود زندگی را از سر بگیرد. دویل پدر خود را در سال ۱۸۹۳ از دست داد.
دویل با کمک عموی ثروتمند خود در سن نه سالگی به مدرسه فرستاده شد و در سال ۱۸۷۵ به دانشگاه Stonyhurst رفت. از سال ۱۸۷۵ تا ۱۸۷۶، او در مدرسه یسوایت استلا ماتینا در اتریش تحصیل کرد.
آرتور ایگناتیوس کانن دویل در دانشگاه ادینبورگ پزشکی خوانده بود و مدتی نیز به عنوان پزشک کشتی به سواحل غربی آفریقا و قطب شمال سفر کرد. کانن دویل پس از پایان تحصیلاتش به مدت هشت سال تمام هر روز روانه مطب خود میشد که بهندرت بیماری داخل آن قدم میگذاشت. البته کسادی طبابت دویل نتیجه ارزشمندتری به همراه داشت؛ زیرا او به اندازه کافی زمان در اختیار داشت تا دست به قلم شود. هرچند در نگاه نخست، پزشکی کمک چندان بزرگی در امر نویسندگی به شمار نمیرود اما در مورد دویل این موضوع تفاوت میکرد، زیرا او شخصیتپردازی اصلیِ داستانش را مدیون استادش در دانشگاه ادینبورگ بود.
دویل برای خلق شرلوک هلمز، پروفسور جوزف بل را به یاد میآورد که دارای استعداد خارقالعادهای بود. او در رویارویی با بیماران میتوانست به خوبی از روی ویژگیهای ظاهری آنها پی به شغل و خصوصیات شخصی آنها ببرد. زمانی که دویل دانشجوی سال دوم پزشکی بود، جوزف بِل او را به عنوان دستیارش انتخاب کرد. این فرصت مناسب به دویل این امکان را میداد تا به خوبی شاهد رفتار بل باشد و تکتک ویژگیهای او را به خاطر بسپارد. این خصوصیات شامل مشخصات ظاهری نیز میشد.
با داستان A Study in Scarlet که در ایران با نام «اتود در قرمز لاکی» ترجمه شده، شرلوک هلمز برای نخستین بار پا به دنیای واقعی گذاشت. با نخستین داستان، هلمز نشان داد که کارآگاهی متفاوت از همکیشان پیشینش است. او که تا اندازه ای از کیمیاگری سررشته داشت در آزمایشگاه کوچک منزلش لکههای خون بجا مانده از صحنه جنایت را تجزیه میکرد؛ کاری که در آن زمان حتی در اسکاتلندیارد هم چندان متداول نبود.
دویل داستانش را فروخت تا در «سالنامه بیتن» در کریسمس ۱۸۸۷ میلادی به چاپ برسد. رفته رفته ناشران دیگر هم به داستانهای هلمز علاقه نشان دادند و به این ترتیب، دویل تصمیم گرفت تا پزشکی را رها کند و تمام وقت خودش را به مخلوقش اختصاص دهد. البته در این میان خوانندگان هم نه تنها با ویژگیهای منحصر به فرد شرلوک هلمز آشنا شده بودند، بلکه تصور دقیقی از چهره او نیز داشتند.
این تصور دقیق مرهون تصاویری بود که سیدنی پجت از هلمز ترسیم کرده بود. در تمامی این نقاشیها که همراه با داستانها نخستینبار در مجله «استرند» به چاپ رسیدند، هلمز مردی بلندبالا با بینی و چانه عقابیشکل نمایش داده شده بود که دقیقاً با جزییات ذکر شده از طرف دویل مطابقت داشت.
دویل به جز داستانهای شرلوک هولمز نوشتهها و آثار زیاد دیگری دارد. او در سال ۱۸۸۸ رمان «داستان جان اسمیت» را نوشت که البته ناتمام ماند و تنها در سال ۲۰۱۱ منتشر شد. او مجموعه داستانهای کوتاه دیگری هم نوشتهاست.
دویل بین سالهای ۱۸۸۸ تا ۱۹۰۶، هفت رمان تاریخی نوشت که بسیاری از منتقدان آن رمانها را بهترین اثر او میدانستند.