الکساندر سِرگِیویچ پوشکین( Александр Сергеевич Пушкин)

الکساندر سِرگِیویچ پوشکین زاده ۶ ژوئن ۱۷۹۹ شاعر و نویسندهٔ روسی سبک رومانتیسیسم است. پوشکین بنیان‌گذار ادبیات روسی مدرن به حساب می‌آید و برخی او را بزرگ‌ترین شاعر زبان روسی می‌دانند.

با این که «ادبیات روسیه» در سراسر جهان بیشتر با نام هایی همچون «لئو تولستوی» و «فئودور داستایفسکی» شناخته می­شود، این افتخار در میان خود روسی‌زبانان بدون تردید به «الکساندر پوشکین» تعلق دارد؛ نویسنده­ی رمانتیکِ پرکاری که تا قبل از مرگ زودهنگام خود در 37 سالگی، تقریبا یک تنه برخی از برجسته ترین سنت­ها در ادبیات را به وجود آورد. در این مطلب قصد داریم حقایقی مختصر و مفید را از زندگی این نویسنده­ی بزرگ روس با هم مرور کنیم.

زندگینامه

او در ۶ ژوئن ۱۷۹۹ در شهر مسکو چشم به جهان گشود و در ۱۰ فوریه ۱۸۳۷ در سن پترزبورگ درگذشت. مادر پوشکین از خانواده‌های اصیل روسی بود و پدرش نوه یک برده اتیوپیایی به نام آبراهام هانیبال و پسرخوانده تزار پتر کبیر بود که بعدها به مقام‌های بالایی دست یافته بود.

پوشکین آموزش خود را زیر نظر معلمان خصوصی فرانسوی آغاز کرد. سال ۱۸۱۱ میلادی تحصیل در دبیرستان تسارسکویه سلو که اکنون در شهر کوچکی به نام پوشکین نزدیک سن پترزبورگ واقع است و در آن زمان اقامتگاه تابستانی تزار بود، شروع کرد. وی در این دبیرستان علوم اجتماعی و ادبیات را به خوبی فراگرفت. در همین مدرسه بود که طبع شاعری اش نمود پیدا کرد و جوایزی هم برای آن دریافت نمود. میان معلمان وی، استاد علوم اخلاق و علوم سیاسی او کونیتسین، تحصیل کرده دانشگاه گوتینگن بود که مسبب آشنایی پوشکین با بسیاری از دکابریستهای آینده شد. دانش آموز بود که به جهان ادبی وارد شد و نخستین شعر خود را در سال ۱۸۱۴ در پیک اروپا منتشر کرد. روزی که منظومه «روسلان و لودمیلا» را در ۱۸۲۰ به پایان رساند، شاعری شناخته شده بود. بعد از اتمام مدرسه، به خاطر سخنرانی‌های انتقادی‌اش در حمایت از اصلاحات اجتماعی مجبور به ترک پایتخت و به سمت مولداوی شد. در آنجا او عضو فیلیکی اتریا شد که برای آزادسازی و استقلال یونان از امپراتوری عثمانی فعالیت می‌کرد. از این گذشته او تحت تأثیر انقلاب یونان قرار گرفت. سال ۱۸۲۳ پوشکین به اودسا رفت و باز آنجا با حکومت درگیر و مجبور به تبعید شد. با این حال اجازه ملاقات تزار نیکولاس یکم را یافت.

ادبیات

در این سال‌ها آثار معتبری چون «دختر سروان»، «دوبروفسکی» و «بی بی پیک» را نوشت و در همین ایام منظومه «سوارکار مفرغی»، «ترانه‌های اسلاو غربی» و چندین داستان منظوم و اشعاری با عمق فلسفی سرود. به عقیده منتقدان، منظومه «سوارکار مفرغی» قله آثار پوشکین در این ژانر بوده و از بی نظیرترین آثار ادبی روسیه به حساب می‌آید و جزء معدود آثاری ست که در زمان حیات شاعر انتشار یافت. پوشکین در سال ۱۸۳۶ مجله «معاصر» را بنیان نهاد که بهترین نشریه دوره ای روسیه در قرن نوزدهم محسوب می‌شود.

پوشکین افزون بر آنکه شاعر بزرگ روسیه به حساب می‌آید، نمایشنامه نویس، نثرپرداز و منتقد ادبی نیز بود. اشعار وی در دوران دبیرستان با نقاب قراردادی مکتب کلاسیک عرضه شد و شعرهای آغازین دهه ۱۸۲۰، در سبک رمانتیسم ارائه گردید. او به فرهنگ عامه روس هم دلبسته بود و چند قصه و ترانه عامیانه هم تصنیف کرده همانند «قصه خرس ماده» (۱۸۳۰)، «داماد» (۱۸۲۵) و «قصه ماهیگیر و ماهی» (۱۸۳۳). حماسه‌های منظوم پوشکین مثل «فواره باغچه سرای» در ۱۸۲۴ انتشار یافت، موجب کامیابی او بود. گفته می‌شود این اثر محبوب‌ترین شعر او در دوران حیاتش بود.

استعداد در زبان

پوشکین مانند بسیاری از کودکان طبقه ی اشراف، از همان سنین کم به یادگیری زبان های مختلف پرداخت. معلمین او فرانسوی بودند و او از همان کودکی، این زبان را به شکلی روان صحبت می کرد. بدیهی است که پوشکین به زبان روسی نیز کاملا تسلط داشت و این نکته، به خوبی در آثارش مشخص است. اما علاوه بر این، پوشکین در مجموع توانایی صحبت به 10 زبان مختلف را داشت. استعداد قابل توجه این نویسنده همچنین از کتابخانه ی او در خانه اش در «سن پترزبورگ» به خوبی آشکار می شود: بیش از چهار هزار و پانصد کتاب به چهارده زبان مختلف.

خلق در زمان شیوع وبا

پوشکین اندکی قبل از این که ازدواج کند، به عمارت خانوادگی خود در منطقه ی «بولدینو» رفت تا این خانه را برای عروس آینده ی خود آماده کند. اگرچه پوشکین در ابتدا قرار بود مدتی کوتاه را در آنجا بگذراند، اما اقامت او به خاطر شیوع بیماری وبا و قرنطینه ی خانگی، سه ماه به طول انجامید. جالب تر این که این سه ماه به پرحاصل ترین دوران در مسیر حرفه ای او تبدیل شد. پوشکین در این دوره، نگارش رمان «یوگنی آنگین» را به پایان رساند، و مجموعه داستان های کوتاه خود با نام «داستان های بلکین» را به همراه مجموعه نمایشنامه هایی با عنوان «تراژدی های کوچک» را کامل کرد. علاوه بر این ها، پوشکین در این دوران بیش از 30 شعر نوشت.

دوران تبعید

پوشکین به عنوان نویسنده ای صریح، اغلب از حکومت انتقاد می کرد و حرف هایی در مخالفت با نهاد قدرت به زبان می آورد. آثار او معمولا سانسور و توقیف می شدند. اما انتقادات تند و تیز او از «امپراتور الکساندر یکم»، توهینِ جدی تری به حساب می آمد و می توانست او را راهی اردوگاه های کار اجباری در سیبری کند اما کمک دوستانش مانع رقم خوردن این اتفاق شد. او در عوض به مناطق جنوبی فرستاده شد، در جایی که قرار بود «به رفتارهایش فکر کند». پوشکین اما از رفتارهای سابقش ابراز پشیمانی نکرد و به منطقه ای ناخوشایندتر در شمال تبعید شد.

پوشکین برای حفظ حیثیت و غرور خود، معشوق احتمالی همسرش را در ۲۷ ژانویه ۱۸۳۷ (تاریخ قدیم) در سن ۳۷ سالگی به دوئل با تپانچه فراخواند. در این دوئل پوشکین از ناحیه شکم آسیب دید و دو روز بعد به دلیل شدت جراحات وارده درگذشت؛ ولی طرف مقابل فقط جراحت جزئی از ناحیه دست برداشت. تندیسی از این شاعر در مسکو در محل ازدواج با ناتالیا (روبروی خانه پوشکین) نصب گردیده‌است. پشت این تندیس کاخ الکساندر سوم می‌باشد که به موزه نقاشی تبدیل شده‌است.